2saigon – Sáng nay mình đi chợ. Đang khệ nệ xách một bị những đậu cá rau, theo con đường sau chợ xuống bãi xe, chợt thấy một lồng chim đầy nhóc một lũ nho nhỏ lông nâu nâu như chim sẻ. Hỏi người bán, cô ta nói đấy là chim sơn ca và chim chiền chiện (thực ra nghe cô bán hàng nói mình cũng tưởng là hai loại, sau về tra trên google mới biết đây là hai tên gọi khác nhau của cùng một loài chim). Chuyện kể về con chim ngói Sài Gòn Đắm mình trong thế giới chim muông hoang dã Tam Nông Chiền chiện đồng vàng Mình ngẩn người ra. Hoá ra đây là con chim chiền chiện. Có lẽ trẻ con, mà cả người lớn nữa, ai đã từng học lớp bốn rồi, sẽ còn nhớ những câu thơ rất hay của Huy Cận về loài chim này: Con chim chiền chiện Bay vút bay cao Lòng đầy yêu mến Khúc hát ngọt ngào Chim bay, chim sà Lúa tròn bụng sữa Đồng quê chan chứa Những lời chim ca… Bay cao, bay vút Chim biến mất rồi Chỉ còn tiếng hót Làm xanh da trời (Con chim chiền chiện) Chiền chiện đồng hung Người ta nói không thể tìm loài chim nhỏ bé nhưng kiêu hãnh này khi giá đông rét mướt, lúc nắng gắt đổ lửa hay mưa bão chết cò. Nó chỉ bay lên khi trời xanh trong, nắng vàng nhẹ, những bãi cỏ xanh thênh thênh nắng gió, đó đây những vạt lúa đang độ đông sữa mơn mởn xanh, tỏa mùi thơm thoang thoảng dịu nhẹ khắp cánh đồng. Trong đám cỏ nào đó, chim chiền chiện đột ngột bay vút lên cao, đến lưng chừng trời, nó sững lại, treo mình lơ lửng như một giọt mật và thả xuống từng chuỗi tiếng hót cũng trong veo như thế. Chiền chiện đầu nâu Chuỗi tiếng hót trong sáng thanh tao ấy, người ta ví như chuỗi ngọc, nhưng phải nói như nhà thơ Thanh Hải, đấy là những giọt âm thanh tròn trịa, trong trẻo, sáng long lanh, những tín hiệu báo mùa xuân đẹp đẽ: Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng…(Mùa xuân nho nhỏ) Nghe tiếng chim chiền chiện hót, lòng người ta trở nên bình yên, thanh tĩnh, nhẹ nhàng kỳ lạ. Bao khó nhọc lam lũ như tan biến hết, chỉ còn lại cái nhẹ nhàng, cái thanh thản lâng lâng sau một buổi còng lưng, dầm chân trong bùn lầy nước đọng. Lũ trẻ chăn trâu mơ mộng nằm xoài trên cỏ ngắm con chim treo mình trên không như một dấu chấm giữa trời, nghe chuỗi âm thanh thánh thót của nó, thấy lòng bay bổng lên, một niềm vui nao nức không rõ lí do choán ngợp tâm hồn. Chiền chiện bụng vàng Những con chim chiền chiện, những giọt sương trong trẻo giữ lại cái yên ả và những kỷ niệm tuổi thơ trong sáng của đồng quê yên bình, giờ đây đám thì đang chen chúc trong lồng, đám thì bị buộc túm chân nằm xoã cánh dưới nền chợ nhem nhuốc, cặp mắt đen của chúng sợ hãi, ngơ ngác. Chẳng bao lâu nữa, chúng sẽ biến thành một đĩa mồi nhậu, co quắp, trần trụi, vô hồn trong một quán ăn đặc sản đồng quê nào đó. Mình thấy bất nhẫn quá. Con chim này có vặt lông đi chắc cũng chỉ nhỏ hơn ngón chân cái, sao người ta lại thích thú được nhai ngấu nghiến nó trong mồm kia chứ! Nhai nó đi, thì đồng quê rồi đây sẽ còn lại gì? Chỉ còn lại bùn lầy nước đọng, mồ hôi và lam lũ thôi sao? Sao người ta lại thích thú được nhai ngấu nghiến cái sự sống mong manh trong trẻo ấy? Không yêu tiếng hót của chim, không yêu hoa, không yêu cây cỏ thì lòng người đã trở nên chai sạn, lạnh lùng, dửng dưng quá đỗi. Không yêu thiên nhiên, không yêu sự sống thì làm sao yêu được con người? Trách gì ngày nay người ta tàn phá cảnh quan thiên nhiên phũ phàng đến vậy, trách gì có những vụ tham ô vơ vét một cách táng tận lương tâm đến vậy, trách gì có những vụ giết người mà hung thủ xuống tay dã man lạnh lùng tàn nhẫn đến vậy! Chiền chiện lưng xám Mình vội vàng lục trong túi, thấy còn mấy đồng tiền lẻ, bảo cô bán hàng bắt cho hai con (chín ngàn một con). Cô ta hỏi sơn ca hay chiền chiện, lúc đầu mình nói một con sơn ca, một con chiền chiện, sau lại vội nói hai con chiền chiện (những con còn lại thì sao? không muốn nghĩ đến chúng nữa!). Cô bán hàng lấy túi nilon nhỏ cắt hở ra nhưng mình bảo không cần. Chiền chiện núi Mình đứng thẳng lên, đặt hai con chim lên lòng bàn tay, chúng ngơ ngác một chút, rồi một con bay vụt đi, con kia lỡ một nhịp, rồi bay vụt nối theo – tim mình cũng nhảy thót lên một cái. Không kịp nhìn theo xem chúng vút lên bầu trời tự do như thế nào, cũng không kịp cầu mong điều gì cho chúng cả. Lòng hình như có một tí rưng rưng HƯNG LỢI
