Vỉa hè của người giàu

Dù nhiều gia đình sống trong một căn biệt thự rất rộng rãi, sang trọng, họ vẫn không muốn buông tha mảnh đất trước cửa nhà.

Hẻm Sài Gòn cũng có đời sống riêng

Mưu sinh với nghề hái me trên vỉa hè Sài Gòn

Cây để kín vỉa hè, không còn lối cho người đi bộ

Nhà tôi nằm sát một khu đô thị lớn. Ở đây có những con đường thẳng tắp, những hàng cây xinh xắn được tỉa tót, chăm sóc cầu kỳ. Những dãy biệt thự rất sang trọng và rộng rãi. Tóm lại, đó là vùng đất của nhà giàu.

Từ khi khu đô thị xây lên, người dân xung quanh có thêm chỗ để đi dạo, nhìn ngắm rồi “thèm thuồng”. Tôi cũng vậy. Chiều chiều, tôi thường đưa con gái ra đây chơi đùa. Con bé rất thích, nó chạy nhắng lên trên vỉa hè, líu lô liên hồi. Nhưng đôi khi nó hay khựng lại rồi hỏi, bố ơi, ở chỗ này (vỉa hè) nhiều chậu cây cảnh quá, con không len qua được, sao người ta lại chắn mất lối đi thế này?

Con bé hỏi, tôi giật mình nhận ra, đúng là ở bất kỳ đâu, vỉa hè luôn có sức hút lạ kỳ. Dù nhiều gia đình sống trong một căn biệt thự rất rộng rãi, sang trọng, họ vẫn không muốn buông tha mảnh đất trước cửa nhà.

Cách thức phổ biến nhất đó là bày trí những chậu cây kín mít ở vỉa hè hay tập kết nhiều thùng xốp để trồng rau. Đó giống như sự khẳng định chủ quyền một thứ vốn không thuộc về mình.

Cách chiếm dụng vỉa hè, mặt tiền của một số gia đình có điều kiện, khá giả cũng rất giống không ít người nghèo mưu sinh ngoài đường phố. Ban đầu họ chỉ kê mấy viên gạch, bày vài lọ kẹo, ấm trà đá, dần dà khi đã quen khách, họ bắt đầu căng bạt, mua thêm bàn ghế. Nếu chính quyền không quyết liệt giải tỏa, có thể họ sẽ xây thêm một túp lều tạm bợ… Nhiều năm sau, căn lều đó thành nhà mặt phố, thành cửa hàng rất sang trọng. Đây là một công thức đổi đời “kinh điển”, tất nhiên không phải ai cũng đủ liều lĩnh hay máu mặt để thực hiện.

Tôi tự hỏi, không biết trong khu đô thị sang trọng này, có gia đình nào giàu lên từ vỉa hè, từ việc hợp thức hóa những mảnh đất “hoang” theo kiểu đó. Có thể, đó chỉ là cách suy diễn có phần hơi tiêu cực của cá nhân tôi, nhưng rõ ràng nếu không suy diễn, bạn sẽ khó tìm ra “mối liên hệ” giữa việc lấn chiếm vỉa hè của người giàu và người nghèo.

Cách đây chưa lâu, câu chuyện vỉa hè cũng đã từng là đề tài nóng rẫy trên báo chí suốt nhiều tháng. Ông Đoàn Ngọc Hải, Phó chủ tịch UBND quận 1, TP Hồ Chí Minh là nhân vật gây “sốc” khi trực tiếp chỉ đạo giải toả tất thảy mọi thứ lấn chiếm vỉa hè. Nhiều doanh nghiệp, nhà hàng phát “điên” khi lợi ích vỉa hè bị ông Hải cho phá, dỡ, cẩu đi.

Có thể gọi ông Hải là người hùng đòi vỉa hè cho dân cũng không sai. Nhưng một ông Hải không tạo thành cảm hứng cho cả nước. Sau những đợt ra quân, mọi thứ đâu lại vào đó. Ngay ở quận 1 thì ông Hải cũng bất lực, ông này đã xin từ chức rồi lại xin thôi không từ chức.

Có cảm giác, chính quyền ở nhiều nơi rất ngại đụng đến người giàu, đến doanh nghiệp có tiền, có quan hệ. Ông Hải có thể không sợ nhưng những quan chức khác lại sợ. Họ sợ gặp rắc rối, sợ phiền hà, thậm chí sợ cả mất chức nếu đụng đến “nồi cơm” của ai đó trên vỉa hè.

Làm báo, tôi đã từng chứng kiến những vụ tai nạn rất thương tâm liên quan đến vỉa hè. Nhiều người đi bộ không thể lách qua những dãy hàng quán, xe cộ, biển quảng cáo tràn lan trên vỉa hè nên tặc lưỡi đi dưới lòng đường. Cho dù đi dưới lòng đường với tình trạng xe cộ bát nháo, phóng nhanh vượt ẩu như ở ta là một hành động thách thức tử thần. Không tin, hãy nhìn những người nước ngoài run rẩy, khiếp đảm ra sao khi phải tìm cách băng qua đường phố Việt Nam.

Chúng ta hay nói hàng ăn, quán xá, kinh doanh trên vỉa hè là một nét văn hoá. Nhưng đó thực sự là một cách ngụy biện cho thực tế chúng ta thất bại trong việc quản lý vỉa hè. Không quản được rồi cho rằng đó là nét đẹp văn hoá thì quả thực rất buồn cười.