Theo báo cáo về xu hướng và tâm lý người tiêu dùng bất động sản (CSS) của Công ty PropertyGuru, nửa cuối năm 2023, có ba lý do phổ biến khiến nhiều người muốn thuê nhà. Đó là: “ưu tiên sự linh hoạt”” chiếm tỷ trọng lớn nhất (38%), “không muốn mua nhà vì giá chưa hợp lý” chiếm 29% và “không đủ tiền mua nhà” chiếm 26%.

Tuy nhiên sang nửa đầu năm 2024, “không đủ tiền mua nhà” đã trở thành lý do hàng đầu, chiếm 33%.

Như vậy có thể thấy, xu hướng đi thuê nhà do tài chính chưa cho phép mua sẽ tăng lên trong nửa đầu năm 2024. Trong đó, chung cư là loại hình bất động sản được người thuê quan tâm nhiều nhất (43%), sau đó là nhà riêng (18%) và nhà trọ (18%). Chỉ một bộ phận nhỏ (9%) quan tâm đến nhà phố cho thuê.

Tuy nhiên, theo ông Lê Bảo Long, Giám đốc chiến lược PropertyGuru Việt Nam, phần lớn người Việt chỉ sẵn sàng dành 10 – 30% thu nhập cho việc thuê nhà mỗi tháng.

Ông phân tích: “ Hiện nay, mức giá cho thuê nhà trọ trung bình ở Hà Nội và TP.HCM lần lượt là 3,5 và 4,8 triệu đồng, còn giá cho thuê chung cư trung bình tại 2 thành phố này là 12,5 – 13 triệu đồng. Điều này đồng nghĩa với việc để một người/hộ gia đình đủ tài chính thuê nhà thì tổng thu nhập mỗi tháng phải là 15 – 20 triệu đồng nếu chọn nhà trọ và 30 – 40 triệu đồng nếu thuê chung cư.

Đây không phải là mức thu nhập thấp với đa số người Việt. Vì vậy, mặt bằng giá thuê nhà neo cao đang là một trở ngại với người dân” .

Ông Lê Bảo Long cho biết thêm, để khắc phục khó khăn tài chính, người thuê chủ động tìm bất động sản có diện tích nhỏ hơn hoặc nằm ở vị trí xa trung tâm hơn.

Cụ thể, theo báo cáo CSS nửa đầu năm 2024, khi được hỏi về phương án thích ứng khi giá thuê nhà cao, 67% người tiêu dùng bất động sản dự định sẽ thuê nhà nhỏ hơn, 27% sẽ thuê nơi xa hơn, 20% cho biết sẽ sống với nhiều người hơn, 13% sẽ thuê nơi có ít tiện ích hơn.

Trong bối cảnh đa số người thuê đang cố gắng thắt chặt ngân sách và kỳ vọng vào một mức giá hợp lý hơn, 70% chủ nhà cũng sẵn sàng giảm giá thuê, với mức giảm phổ biến là dưới 10%.

Giá nhà ngày càng đắt

Giá nhà, đặc biệt là căn hộ chung cư đã tăng mạnh trong những năm gần đây, vượt quá khả năng chi trả của nhiều người.

Báo cáo quý III/2023 của PropertyGuru Việt Nam cho thấy, xét trong giai đoạn dài từ năm 2015 đến nay, chỉ số tăng giá chung cư Hà Nội và TP.HCM đã vượt tốc độ tăng thu nhập của người dân. Sau 8 năm, giá chung cư TP.HCM và Hà Nội tăng lần lượt là 82% và 56%, trong khi thu nhập của người dân khu vực thành thị chỉ tăng 39%.

Còn theo bà Đỗ Thu Hằng, Giám đốc cấp cao, bộ phận Tư vấn và Nghiên cứu của Savills Hà Nội: Hà Nội đang phấn đấu có thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt 150 triệu/người/năm. Xét về tương quan so với 2019, mức tăng trưởng trung bình thu nhập là 6%/năm. Trong khi đó, mức tăng trưởng giá căn hộ chung cư từ năm 2019 đến nửa đầu năm 2023 là 13%/năm.

Như vậy, sự tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người tại Hà Nội đang ở mức thấp hơn so với mức tăng trưởng giá căn hộ. Việc sở hữu nhà của người dân sẽ lâu hơn nếu khoảng cách này tiếp tục được nới rộng.

“ Nếu hai con số này không tịnh tiến lại gần nhau thì sẽ khiến cho việc sở hữu nhà ở của người dân, đặc biệt những người đang sống ở Hà Nội và những người dân ngoại tỉnh muốn có nhà ở Hà Nội sẽ lâu và khó khăn hơn ”, bà Hằng nói.

Phân tích về xu hướng này, theo GS. Đặng Hùng Võ, câu chuyện tăng giá nhà bất chấp thị trường bất động sản trầm lắng không có gì là bất ngờ khi phân khúc trung và cao cấp tiếp tục chiếm đa số trong giỏ hàng bán ra của các doanh nghiệp bất động sản. Ngoài ra, giá nguyên vật liệu, nhân công đang được tăng đều qua mỗi năm thì chi phí để xây dựng một ngôi nhà cũng sẽ tăng theo tương ứng.

Chưa kể, một bộ phận chuyên đầu cơ, mua đi bán lại ở thị trường thứ cấp đã khiến giá nhà đến tay người sử dụng cuối cùng bị thổi lên nhiều lần.

Đồng quan điểm, bà Đỗ Thu Hằng cũng chỉ ra nguyên nhân là do giá đất và chi phí xây dựng tăng cao. Ngoài ra, việc phải đầu tư nâng cao chất lượng của sản phẩm và cùng các hạ tầng tiện ích xung quanh, dự án nội khu cũng dẫn đến giá thị trường sơ cấp, hay giá của những dự án mới tung ra luôn ở mức cao hơn so với mặt bằng chung thị trường căn hộ để bán.