Máy bay phải bay vòng chờ đường băng, hành khách xếp hàng mỏi mòn chờ taxi…; chưa tới cao điểm lễ 30.4 – 1.5 nhưng sân bay Tân Sơn Nhất đã xuất hiện tình trạng ùn ứ.

Kẹt từ trên trời xuống dưới mặt đất

Đáp chuyến bay từ sân bay Chu Lai (Quảng Nam) về TP.HCM cuối tuần qua, chị Thanh Hằng (Q.3, TP.HCM) mệt nhoài khi máy bay phải bay vòng trên bầu trời gần 30 phút mới có thể hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất. Nguyên nhân được phi hành đoàn lý giải là do Tân Sơn Nhất hiện đang chỉ khai thác 1 đường cất hạ cánh, kẹt chuyến bay khác nên máy bay phải bay vòng chờ. Chị Hằng chỉ là một trong nhiều hành khách kém may mắn bởi theo số liệu từ Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, giai đoạn vừa rồi, có những ngày Tân Sơn Nhất ghi nhận tới 5 chuyến bay phải bay vòng. Bên cạnh yếu tố thời tiết xấu tại TP.HCM khiến máy bay không thể hạ cánh, kẹt đường băng là nguyên nhân chính khiến các chuyến bay không thể đáp đúng kế hoạch.

Sân bay Tân Sơn Nhất ghi nhận lượng khách di chuyển đông dù chưa tới cao điểm lễ

Đại diện Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines cho biết việc các sân bay cải tạo, nâng cấp đường băng sẽ ảnh hưởng đến giờ khởi hành, giờ đáp của các chuyến bay. Cụ thể, máy bay có thể phải cất cánh muộn hơn hoặc bay vòng trên không, để chờ đến lượt cất, hạ cánh ở sân bay. Điều này ảnh hưởng tới chỉ số bay đúng giờ (OTP) của các hãng hàng không. Đơn cử, Vietnam Airlines ghi nhận từ đầu tháng 3 đến giữa tháng 4, OTP toàn mạng sụt giảm khoảng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Hãng cũng buộc phải điều chỉnh giảm mục tiêu chỉ số đúng giờ trong thời gian tới để phù hợp hơn với tình hình thực tế. Chưa kể, tần suất bay, số chuyến bay cung ứng không thể tăng lên tối đa để đáp ứng nhu cầu cao điểm phục hồi sau dịch, do không có đủ slot cất, hạ cánh ở sân bay. Trong tháng 4, hãng này đã phải cắt giảm tần suất bay các đường bay đến, đi từ Hà Nội, TP.HCM so với cùng kỳ 2021 là hơn 10%.

Thực tế, việc dừng khai thác đường cất hạ cánh 25R/07L tại sân bay Tân Sơn Nhất để thi công nâng cấp sửa chữa từ ngày 21.2 đến nay đã kéo theo rất nhiều hệ lụy cho các hãng hàng không cũng như đơn vị khai thác cảng. Trong và sau thời gian đóng cửa đường băng, Cục Hàng không đã điều chỉnh tham số điều phối đường cất, hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất xuống còn 30 chuyến/giờ, giảm số chuyến bay cất cánh tại nhà ga nội địa là 24 chuyến/giờ, tương đương giảm sản lượng khai thác, điều phối các chuyến bay xuống chỉ còn khoảng 2/3 so với trước đó. Cao điểm lễ 30.4 – 1.5 sắp tới, nhu cầu tăng rất mạnh nhưng các hãng hàng không đến nay vẫn chưa thể tăng tải cung ứng do đường băng tại Nội Bài và Tân Sơn Nhất chưa sửa chữa xong, giới hạn slot vẫn chưa được tháo bỏ.

Trong 6 ngày cao điểm lễ từ 28.4 – 3.5, 3 hãng hàng không thuộc Vietnam Airlines Group gồm Vietnam Airlines, Pacific Airlines và Vasco chỉ dự kiến phục vụ tổng cộng 450.000 ghế, ít hơn nhiều so với hơn 650.000 ghế mùa lễ năm 2021. Cầu cao, cung thấp, giá vé máy bay vì thế cũng tăng cao ngất ngưởng từ trước lễ hơn 1 tháng.

Đại diện Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất thông tin việc các chuyến bay chờ đường băng, hạ cánh trễ cũng tạo hiệu ứng dây chuyền, tác động tới việc ùn tắc phía ngoài khu vực nhà ga quốc nội. Sau đại dịch, số lượng phương tiện, tài xế của các hãng taxi (bao gồm cả taxi công nghệ và truyền thống) đều sụt giảm rất nhiều, không đáp ứng đủ nhu cầu hành khách tăng cao tại sân bay. Cảng hàng không đã phối hợp sát sao với các hãng, điều phối phương tiện theo lịch bay của các hãng để đảm bảo phục vụ tốt nhất cho hành khách, song chỉ cần 1 chuyến bay trễ sẽ dẫn đến một loạt chuyến nối đuôi nhau đáp cùng lúc. Khách xuống dồn dập, taxi không kịp điều phối để giải tỏa hành khách.

Dồn lực giải tỏa trước cao điểm lễ

Trao đổi với Thanh Niên chiều 20.4, ông Trần Văn Thi, Giám đốc Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận, cho biết đơn vị thi công đang hoàn thiện nốt những giai đoạn cuối cùng của dự án nâng cấp đường cất hạ cánh 25R/07L. Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận đang làm việc với Cục Quản lý xây dựng và Cục Hàng không để hoàn thành phương án đưa đường băng này vào khai thác ngày 25.4 tới, trả lại trạng thái hoạt động bình thường của sân bay Tân Sơn Nhất trước cao điểm lễ 30.4 – 1.5.

Ngoài khuyến cáo hành khách chủ động đặt xe trước, trong trường hợp cần thiết, cảng cũng đã xây dựng phương án xả trạm thu phí và sẽ áp dụng trong trường hợp cao điểm gây ùn tắc kéo dài.

Ông Đặng Ngọc Cương, Giám đốc Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất

Theo kế hoạch và phương án khai thác giai đoạn 30.4 – 1.5 của Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, giai đoạn cao điểm lễ, sản lượng khách đến dự kiến tại nhà ga quốc nội và quốc tế mỗi ngày khoảng 42.000 lượt. Thống kê ước tính, 15% lượng khách đến sẽ sử dụng taxi để di chuyển, tương đương khoảng 6.300 lượt xe taxi đón khách/ngày. Trường hợp lượng hành khách dịp cao điểm đạt 60.000 lượt/ngày thì cần tới 9.000 lượt xe taxi. Tuy nhiên, đến nay lượng xe, lượt xe mà các doanh nghiệp vận tải cam kết cung ứng giai đoạn này mới chỉ đạt 7.850 lượt/ngày. Như vậy, dự kiến thiếu khoảng hơn 1.100 lượt xe taxi phục vụ tại sân bay.

Ông Đặng Ngọc Cương, Giám đốc Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, cho biết ngay sau khi ghi nhận tình trạng thiếu taxi vào kỳ nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương, Cảng đã triệu tập cuộc họp khẩn với lãnh đạo các hãng taxi đang khai thác tại sân bay, yêu cầu các hãng cung cấp đầy đủ số lượng taxi như đã cam kết và có phương án điều xe linh hoạt, ưu tiên địa bàn khu vực sân bay. Một số doanh nghiệp đang chuẩn bị điều xe từ các tỉnh về tăng cường, thậm chí còn khuyến khích xe quay đầu đón khách tại sân bay bằng cách cộng thêm tỷ lệ doanh thu trên chuyến. Cảng cũng tạo điều kiện cho taxi đưa khách tới sân bay được di chuyển vào đường nội bộ để quay đầu đón khách ngay, không cần chạy qua đường Trường Sơn. Các làn đưa/đón khách được tổ chức linh hoạt, bộ phận điều hành của doanh nghiệp sẽ phối hợp trực tiếp cùng an ninh cảng để điều tiết, làn nào trống sẽ điều phối cho xe vào đón khách, bố trí phù hợp từng thời điểm.

Theo ông Đặng Ngọc Cương, mọi công tác điều hành đã được lên phương án kỹ lưỡng và làm hết sức có thể. Tuy nhiên, việc điều phối có được như ý hay không còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố như kẹt xe phía đường Trường Sơn khiến xe không thể vào đón khách, các hãng thay đổi giờ cất hạ cánh… Ngoài ra, nhu cầu hành khách hiện rất khó đoán. Thông thường, sau lễ Giỗ Tổ, lượng khách sẽ giảm mạnh nhưng giai đoạn vừa qua, khách vẫn liên tục neo ở mức cao. Thống kê ngày 17.4, sân bay Tân Sơn Nhất phục vụ tới 80.000 lượt hành khách, nhưng hôm sau sụt giảm còn khoảng 70.000 lượt, trong 1 ngày giảm tới 10.000 lượt hành khách. Khách biến động khó dự báo, việc điều phối phương tiện của các hãng cũng phần nào bị ảnh hưởng.