Chiều 5/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng đại diện Bộ ngành trung ương, lãnh đạo các địa phương khu vực ĐBSCL đã bấm nút khánh thành cống Cái Lớn – Cái Bé.

Công trình của “ý Đảng, lòng dân”…

Hệ thống thủy lợi lớn nhất miền Tây Cái Lớn – Cái Bé được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) chính thức khởi công vào tháng 11/2019, với tổng mức đầu tư có dự án hơn 3.309 tỷ đồng. Dự án được đầu tư xây dựng trên địa bàn huyện Châu Thành, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang.

Công trình do Ban quản lý đầu tư và xây dựng công trình thủy lợi 10 (thuộc Bộ NN&PTNT) làm chủ đầu tư. Thời gian thi công của công trình là 24 tháng.

Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé, gồm: cống Cái Lớn, cống Cái Bé; xây dựng để nối 2 cống trên với quốc lộ 61. Sở NN-PTNT Kiên Giang và Sở NN-PTNT Hậu Giang làm chủ đầu tư hợp phần mô hình sinh kế và các hoạt động phụ công trình trên địa bàn mỗi tỉnh.

Theo thiết kế, cống Cái Lớn xây dựng dưới lòng sông Cái Lớn, cách cầu Cái Lớn 2,1km về hướng sông Hậu, cống rộng 470m với một âu thuyền rộng 15m và 11 cửa để vận hành đóng – mở, mỗi cửa rộng 40m, chiều cao cánh cửa khoảng 9m, trụ chính của cống cao 48m, âm 12m…

Cống Cái Bé xây dựng dưới lòng sông Cái Bé, cách cầu Cái Bé 1,9km về hướng sông Hậu, rộng 85m với 1 âu thuyền rộng 15m. Ngoài ra còn có cống Xẻo Rô cách cống Cái Lớn 3km, có chiều rộng 41,5m. Cùng với đó là 6km đường đê, đường giao thông kết nối các công trình…

Từ khi khởi công xây dựng, “siêu” công trình thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh Covid-19, tuy nhiên với sự nỗ lực của chủ đầu tư, các nhà thầu đã hoàn thành công trình như kế hoạch đặt ra.

Ngày 24/12/2021, đại diện chủ đầu tư cho biết, Bộ NN&PTNT vừa ban hành quy trình vận hành tạm thời hệ thống công trình thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé trong thời gian 2 năm. Đến tháng 01/2022, công trình đã bàn giao cho Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi Dầu Tiếng – Phước Hòa vận hành khai thác.

Mục tiêu công trình Cái Lớn – Cái Bé là kiểm soát nguồn nước (mặn, ngọt, lợ), tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững đối với các mô hình sản xuất theo hệ sinh thái (ngọt, mặn – lợ, ngọt – lợ luân phiên) cho vùng hưởng lợi với diện tích tự nhiên 384.120ha. Đồng thời, không để xảy ra tranh chấp về nguồn nước, cũng như hạn chế tác động bất lợi đến các vùng liên quan; không vượt quá các chỉ tiêu thiết kế công trình và năng lực thực tế của hệ thống.

Ngoài ra, công trình này còn kết hợp với tuyến đê biển Tây tạo thành cụm công trình phòng, chống thiên tai, nước biển dâng do bão, giảm ngập lụt, úng do lún, sụt đất…

Khai thác tốt, tạo sinh kế cho người dân

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, chia sẻ: “Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé thực sự là “công trình của lòng dân”, vì hôm nay chúng ta thấy được sự vui mừng của nhân dân ở vùng lân cận này. Càng ý nghĩa hơn nữa khi dự án được thực hiện, với chủ trương của Đảng, sự quan tâm đầu tư của Quốc hội, Chính phủ, bằng Nghị quyết số 120 về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.

Cùng với các dự án trọng điểm trong vùng, hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững tại vùng Bán đảo Cà Mau nói riêng và Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Cũng theo Hoan, thời gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục nghiên cứu đầu tư giai đoạn 2, mở rộng vùng hưởng lợi của dự án, hoàn thiện quy trình vận hành hệ thống, đồng thời xây dựng mô hình tổ chức quản lý các công trình thủy lợi liên tỉnh trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long đảm bảo thống nhất, an toàn. Song song đó, các giải pháp phi công trình, nâng cao năng lực cộng đồng, cải thiện sinh kế cho người dân cũng sẽ được quan tâm thực hiện đồng bộ.

Phát biểu tại Lễ khánh thành, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ: “Tôi rất vui mừng và xúc động khi tham dự khánh thành cống Cái Lớn – Cái Bé. Vì đây là công trình của ý Đảng lòng dân của trí tuệ và bản lĩnh người Việt Nam trong giai đoạn phát triển, nhất là công trình đầu tư, xây dựng trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp trong 2 năm qua”.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, vùng Đồng bằng Sông Cửu Long chiếm 12% diện tích canh tác cả nước; có đến 20 triệu người sinh sống; tiềm năng lớn nhưng thách thức lớn, vùng chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu, như: sạt lở, sụt lún, ngập mặn… Do đó, chúng ta cần chủ động, song song với các chính sách của Đảng, Nhà nước và Chính phủ quan tâm cho vùng.

Thời gian qua, vùng đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng thời gian tới cần thay đổi tư duy, đột phá mạnh mẽ hơn nữa để đạt thêm những thành tựu mới. Cụ thể, phải thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang làm kinh tế nông nghiệp, sản xuất quy mô lớn, liên kết…

Cũng theo Thủ tướng, để đạt kết quả đó, cần tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục; nút thắt về biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, nâng cao nguồn chất lượng nhân lực…

Sắp tới hệ thống Cái Lớn – Cái Bé đưa vào khai thác vận hành, Thủ tướng chỉ đạo Bộ, ngành liên quan cần tập trung thanh quyết toán rõ ràng, tránh tiêu cực; quy trình vận hành đúng để khai thác hậu quả. Tích lũy cơ sở dữ liệu để làm cơ sở vận hành cho khoa học, hiệu quả…

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé không chỉ là công trình thủy lợi bình thường mà là công trình tạo sinh kế cho người dân quanh vùng, tạo công ăn việc làm cho người dân. Chính quyền địa phương tiếp tục chăm lo đời sống người dân, nhất là 400 hộ dân nhường đất cho công trình, đảm bảo đời sống năm sau phải cao hơn năm trước.

Thủ tướng cũng chỉ đạo Bộ NN&PTNT tập trung nguồn lực để tiếp tục đầu tư, xây dựng công trình giai đoạn 2.